Λάβαμε 14/01/2020
Κάλεσμα για πορεία
Πέμπτη 16 Ιανουαρίου, 18:00 Πλατεία Σαπφούς
Οι φυλακές σκοτώνουν: Άλλη μία κρατική δολοφονία
Στις 6 Ιανουαρίου, ένας 31χρονος άνδρας βρέθηκε κρεμασμένος σε ένα κελί μέσα στο Προναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης (ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α.), μία φυλακή μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μόριας. Η αστυνομία γνώριζε πριν τον φυλακίσει ότι είχε σοβαρά ψυχολογικά ζητήματα. Παρόλα αυτά, και για δύο περίπου εβδομάδες πριν τον θάνατό του, κρατούνταν σε απομόνωση. Ο θάνατός του βαραίνει τα χέρια της αστυνομίας και του ελληνικού κράτους.
Όσοι κρατούνται στη φυλακή του ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α.είναι οι «ανεπιθύμητοι» του ευρωπαϊκού και ελληνικού κράτους. Η πλειοψηφία τους συλλαμβάνεται και κρατείται εκεί αμέσως μετά την άφιξή τους, με μοναδικό κριτήριο την εθνικότητά τους. Άλλοι θεωρούνται ως “απειλή για τη δημόσια ασφάλεια”, χωρίς όμως να έχουν δικαστεί ή καταδικαστεί. Κάποιοι άλλοι έχουν απορριπτικές αποφάσεις στην υπόθεση ασύλου τους, κρινόμενοι όμως από ένα άδικο σύστημα που δημιουργήθηκε για να αποκλείει τους μετανάστες από την Ευρώπη και να διατηρεί ένα περιθωριοποιημένο και εύκολα εκμεταλλεύσιμο πληθυσμό.
Αυτές οι πολιτικές κράτησης δημιουργούν στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης χρησιμοποιούνται από το κράτος για την αποκτήνωση των ανθρώπων. Είναι η ίδια φασιστική πολιτική της συλλογικής τιμωρίας που αναπαράγεται στα δικαστήρια και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία ποινικοποιούν και κατηγοριοποιούν μετανάστες ως άτομα με «χαμηλό προσφυγικό προφίλ», προτού καν γίνει γνωστό το οτιδήποτε για αυτούς.
Ο χαρακτηρισμός «άνθρωποι με χαμηλό προσφυγικό προφίλ» εφαρμόζεται, μέσω ενός πιλοτικού σχεδίου, στο ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α. στη Λέσβο και την Κω. Όσοι προέρχονται από χώρες όπου αναγνωρίζονται λιγότερο από το 25% ως πρόσφυγες, κρατούνται ώστε να επαναπροωθηθούν στην Τουρκία. Αυτό αφορά κυρίως ανθρώπους από αφρικανικά κράτη. Κατά κύριο λόγο συλλαμβάνουν μόνους άντρες με το που φτάνουν στην Ελλάδα. Συνήθως κρατούνται για τρεις μήνες αλλά ο νέος νόμος περί ασύλου επιτρέπει την αύξηση του χρόνου κράτησης έως και 18 μήνες.
Η φυλακή του ΠΡΟ.ΚΕ.ΚΑ. έχει σχεδιαστεί για να ωθεί τους μετανάστες στην απελπισία. Λειτουργεί με ελάχιστη επίβλεψη και χωρίς καμία λογοδοσία. Εκεί, κρατούνται άνθρωποι με ακόμα πιο περιορισμένη πρόσβαση στη νομική, ιατρική ή ψυχολογική υποστήριξη. Η λειτουργία του έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να τους κρατάει φοβισμένους, απομονωμένους και εξουθενωμένους. Καθημερινά τους καταδεικνύουν ότι δεν είναι ευπρόσδεκτοι στην Ευρώπη, έως ότου συναινέσουν στην απέλασή τους, χωρίς να προβάλουν αντίσταση σε αυτή την προοπτική. Όσοι αγωνίζονται κατά της κράτησης και της απέλασης τους αντιμετωπίζονται βίαια, καταλήγοντας συχνά στο νοσοκομείο.
Νομικοί φορείς και κρατούμενοι περιέγραψαν τις συνθήκες κράτησης ως “απάνθρωπες και εξευτελιστικές” – με άλλα λόγια, συντελούνται βασανιστήρια. Οι άνθρωποι κρατούνται σε παραγεμισμένα κελιά 22 ώρες την ημέρα. Η ψυχολογική και σωματική κακοποίηση είναι κάτι κοινό για όλους. Οι άνθρωποι ξυπνούν από τους κρατούντες τους σε τυχαίες ώρες της νύχτας με τη βίαιη χρήση θορύβου και φωτός. Οι δύο ώρες που βγαίνουν στην αυλή είναι υποχρεωτικές ακόμη και το χειμώνα. Αστυνομικοί τους τραβάνε σε σημεία όπου δεν υπάρχουν κάμερες και τους χτυπάνε, έχοντας τους συχνά περάσει χειροπέδες. Οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση στα τηλέφωνά τους μόνο τα σαββατοκύριακα, ενώ την υπόλοιπη εβδομάδα τους αποκόβουν από τις οικογένειες και τα δίκτυα υποστήριξης, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την επικοινωνία ακόμα και με δικηγόρους. Οι επισκέψεις από φίλους και οικογένειες απαγορεύονται. Για τους λόγους αυτούς, η καταγγελία όσων συμβαίνουν είναι πρακτικά αδύνατη. Επίσης, πολλοί φοβούνται αντίποινα από την αστυνομία και δεν εμπιστεύονται κυβερνητικές ή επίσημες οργανώσεις, επειδή βλέπουν πως η κακοποίηση συνεχίζεται χωρίς συνέπειες για την αστυνομία, παρόλο που όλοι γνωρίζουν τι συμβαίνει.
Σχεδόν καμία βασική ανάγκη δεν εκπληρώνεται επαρκώς. Δεν τους παρέχεται ικανοποιητικός και ζεστός ρουχισμός, ενώ έχουν μόνο μια κουβέρτα, με αποτέλεσμα να παγώνουν τους χειμερινούς μήνες. Η επικοινωνία τους με τους υπαλλήλους των φυλακών είναι αδύνατη εφόσον δεν υπάρχουν διερμηνείς, πράγμα που σημαίνει ότι πολλοί δεν γνωρίζουν καν γιατί κρατούνται ή για πόσο καιρό θα κρατούνται. Το φαγητό είναι ανεπαρκές και ανθυγιεινό. Η πείνα είναι κάτι συνηθισμένο. Κατά καιρούς, σερβίρεται μόνο ένα γεύμα την ημέρα και κανένα φαγητό δεν μπορεί να έρθει από έξω. Δεν παρέχονται βασικά προϊόντα υγιεινής όπως σαπούνι ή οδοντόκρεμες και έχουν εμφανιστεί κρούσματα ψώρας.
Οι αιτήσεις ασύλου των ατόμων που κρατούνται στο ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α. διεκπεραιώνονται με μεγάλη ταχύτητα, πίσω από κλειστές πόρτες, αδιαφανείς διαδικασίες, και περιορισμένη πρόσβαση σε νομική βοήθεια. Η παροχή νομικής βοήθειας σε έφεση δεν γίνεται συνήθως δεκτή, παρά το γεγονός ότι όλοι έχουν δικαίωμα σε δικηγόρο. Βρισκόμενοι παγιδευμένοι στη φυλακή, αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες στο να υποβάλλουν τα απαραίτητα στοιχεία στην υπηρεσία ασύλου για να υποστηρίξουν τις αξιώσεις τους.
Η παράνομη κράτηση ανηλίκων είναι μια κοινή πρακτική, μιας και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνόρων, FRONTEX, καταχωρεί συστηματικά ανηλίκους ως ενήλικες. Συχνά βρίσκονται υπό κράτηση επιζώντες βασανιστηρίων, παρά την υποχρέωση του κράτους να ελέγχει για τυχόν ευπάθειες. Η πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη είναι συνήθως αδύνατη, ακόμη και για όσους έχουν σοβαρά ιατρικά και ψυχολογικά νοσήματα. Για παράδειγμα, παρότι πολλοί διαθέτουν ιατρικές συνταγές δεν τους παρέχονται τα αντίστοιχα φάρμακα, ακόμη και αν τα είχαν στην κατοχή τους όταν συνελήφθησαν. Όταν ζητούν να δουν έναν γιατρό ή έναν ψυχολόγο, η αστυνομία και η AEMY μεταφέρουν την ευθύνη ο ένας στον άλλο με σύνηθες αποτέλεσμα να μην εξετάζονται ποτέ. Ο αυτοτραυματισμός είναι μια τραγική πραγματικότητα στο ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α.. Μερικές φορές, άνθρωποι με σοβαρές ασθένειες έχουν συλληφθεί και απελαθεί από την αστυνομία και την FRONTEX στην Τουρκία, υπό τη γνώση της UNHCR.
Αυτό είναι το ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α. όπου βρέθηκε νεκρός ο νεαρός άνδρας. Λίγο καιρό νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 2019, είχε συλληφθεί και μεταφερθεί εκεί. Η υπόθεσή του κόλλησε σε ένα γνωστό μοτίβο που αναπαράγεται στα νησιά του Αιγαίου. Η αστυνομία γνώριζε ότι ήταν ψυχικά άρρωστος και οι υπεύθυνοι κρατικοί φορείς αρνήθηκαν την ευθύνη για την φροντίδα του, αφήνοντάς τον να χτυπάει την μια κλειστή πόρτα μετά την άλλη.
Σύμφωνα με άλλους κρατούμενους στο ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α., ο νεαρός άντρας πέρασε ελάχιστο χρόνο με άλλους ανθρώπους, πριν μετακινηθεί σε απομόνωση για περίπου δύο εβδομάδες. Ακόμα και τις ελάχιστες ώρες που έβγαινε στην αυλή, ήταν μόνος, μιας και τον έβγαζαν σε διαφορετική ώρα από τους άλλους. Για πολλές μέρες ήταν κλειδωμένος στο κελί του χωρίς να του επιτρέπεται να βγει καθόλου, τουλάχιστον απ’ όσο οι άλλοι κρατούμενοι μπορούσαν να αντιληφθούν. Όλες αυτές τις ημέρες του σερβίρανε το φαγητό μέσα από το παράθυρο του κελιού του. Η επιβαρυμένη ψυχική του κατάσταση ήταν προφανής σε όλους τους άλλους κρατούμενους και στην αστυνομία. Τις νύχτες φώναζε και χτυπούσε την πόρτα του. Είχε απειλήσει να βλάψει τον εαυτό του. Κανείς από τους συγκρατούμενους του δεν είδε κάποιον να τον επισκέπτεται ή τον ίδιο να βγαίνει από το κελί του για να λάβει ψυχολογική στήριξη.
Η υγειονομική περίθαλψη στη φυλακή διευθύνεται από την AEMY, έναν ιδιωτικό οργανισμό που εποπτεύεται από το ελληνικό Υπουργείο Υγείας. Το ελληνικό κράτος είναι ο μοναδικός μέτοχος του. Η ιατρική του ομάδα υποτίθεται ότι αποτελείται από έναν κοινωνικό λειτουργό και έναν ψυχολόγο. Ωστόσο, ο κοινωνικός λειτουργός παραιτήθηκε τον Απρίλιο του 2019 και ποτέ δεν αντικαταστάθηκε. Ο ψυχολόγος ήταν σε άδεια μεταξύ 19 Δεκεμβρίου και 3 Ιανουαρίου. Ο άντρας βρέθηκε νεκρός στις 6 Ιανουαρίου, πράγμα που σημαίνει ότι από τις τελευταίες τρεις εβδομάδες της ζωής του, υπήρχαν μόνο δύο εργάσιμες μέρες κατά τις οποίες θα μπορούσε να λάβει ψυχολογική στήριξη. Αυτή η ανεπάρκεια είναι επιεικώς επικίνδυνη για μια φυλακή στην οποία σήμερα βρίσκονται περίπου 100 άτομα. Το ΚΕΕΛΠΝΟ είναι το μόνο εναλλακτικό κρατικό όργανο που μπορεί να κάνει αξιολογήσεις για την ψυχική υγεία, όμως έχει δηλώσει δημοσίως ότι δεν θα παρέμβει σε περιπτώσεις απουσίας προσωπικού της ΑΕΜΥ, ούτε καν σε επείγοντα περιστατικά και ότι σε κάθε περίπτωση δεν διατίθεται να επαναξιολογήσει την ψυχική υγεία κάποιου.
Εάν πιστέψουμε πως αυτός ο άνθρωπος αφαίρεσε την ίδια του τη ζωή για να ξεφύγει από την άβυσσο του ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α., τότε θα πρέπει να δείξουμε τις συνθήκες των φυλακών που ωθούν τους ανθρώπους στην απελπισία και την αποτυχία των κρατικών φορέων να παρέχουν υποχρεωτική φροντίδα ψυχικής υγείας.
Υποστηρίζοντας ότι πολλοί μετανάστες διαφεύγουν της κράτησης, η Νέα Δημοκρατία έχει δεσμευθεί να αυξήσει τον προϋπολογισμό που αφορά την αστυνομία και την δημιουργία νέων φυλακών, προκειμένου να εντοπίσει, να απορρίψει και να απελάσει το συντομότερο δυνατό όσους θεωρηθούν μη επιλέξιμοι για άσυλο, ανεξάρτητα από το ανθρώπινο κόστος. Ο νέος νόμος για το άσυλο προβλέπει επίσης διευρυμένες αιτίες κράτησης που μπορούν να επεκταθούν χρονικά. Οι μετανάστες βρίσκονται μέσα σε έναν κύκλο διακρίσεων, στέρησης και θανάτου.
Η ίδια λογική ευθύνεται για πολλούς θανάτους και στο παρελθόν. Οι θάνατοι από το κρύο, οι πυρκαγιές στους υπερπλήρεις καταυλισμούς και η άρνηση υγειονομικής περίθαλψης είναι το αποτέλεσμα της πεποίθησης ότι οι μετανάστες και οι μετανάστριες δεν πρέπει να βρίσκονται στην Ευρώπη και ότι οι ζωές τους θα πρέπει να γίνουν τόσο ανυπόφορες ώστε να φύγουν. Κανείς δεν δικάστηκε και ούτε λογοδότησε μετά από τόσους θανάτους. Οι οργανισμοί δείχνουν με το δάχτυλο ο ένας στον άλλο σε ένα κύκλο ευθυνών. Οι έρευνες ξεπλένουν τους υπεύθυνους των θανάτων, σαν αυτοί να έχουν συμβεί από φυσικά αίτια. Οι μετανάστες κατηγορούνται ότι είναι υπεύθυνοι για τις επικίνδυνες συνθήκες που διαβιούν.
Ένας θάνατος είναι πάρα πολλοί.
• Καλούμε για μια ανεξάρτητη διερεύνηση των συνθηκών γύρω από το θάνατο στις 6 Ιανουαρίου.
• Καλούμε για το κλείσιμο του ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α. και την άμεση απελευθέρωση όλων των κρατουμένων.
• Είμαστε αλληλέγγυοι/ες με όσους και όσες κρατούνται υπό παρόμοιες συνθήκες. Από τα σκοτεινά κελιά του Κορυδαλλού μέχρι την Πέτρου Ράλλη, το πάθος για ελευθερία θα καταργήσει όλες τις φυλακές.
• Καλούμε για την κατεδάφιση του καταυλισμού της Μόριας και την ελεύθερη κυκλοφορία για όλους και όλες.
αζαντί
