Λάβαμε 12/06/2020
η δικιά μας κοντινή Αμερική…
Στις 25 Μάη 2020, στη Minneapolis των ΗΠΑ, ο αφροαμερικανός George Floyd, μετά από καταγγελία ενός παντοπώλη για πληρωμή με πλαστό 20δόλλαρο, βρίσκεται να πατιέται στο λαιμό από γόνατο λευκού μπάτσου on camera, με άλλους 3 να παρακολουθούν δήθεν αμέτοχοι, συμφωνά με τα media. Στην πραγματικότητα, όπως φάνηκε στη συνέχεια από άλλη οπτική σε βίντεο, δεν ήταν μόνο ένας που τον ποδοπατούσε αλλά 3, επομένως όλοι συμμετείχαν στη δολοφονία του. Ο George Floyd, αφού βασανιστικά υπέμεινε την ασφυξία για 9 λεπτά! και ενώ παρακαλούσε για τη ζωή του επαναλαμβάνοντας “I can’t breathe”, τελικά ξεψύχησε στο οδόστρωμα, αβοήθητος και αλυσοδεμένος. Μια ακόμα συνηθισμένη μέρα για την Αμερική. Άλλος ένας μαύρος προστίθεται στο μακρύ κατάλογο των δολοφονιών από την αστυνομία. Όμως αυτή τη φορά είναι διαφορετικά. Το βίντεο της σύλληψης και της δολοφονίας διαδίδεται παντού και η οργή της μαύρης κοινότητας ξεχειλίζει. Οργισμένοι και οργισμένες διαδηλωτές/τριες ξεχύνονται στους δρόμους και απαιτούν να κατηγορηθούν οι 4 εμπλεκόμενοι μπάτσοι για δολοφονία, κάτι που μέχρι εκείνη την στιγμή δεν είχε συμβεί. Η πρώτη συγκέντρωση στο σημείο της δολοφονίας δέχεται απρόκλητη επίθεση από τους μπάτσους και η πόλη καίγεται από το πρώτο βράδυ. Είναι προφανές πως τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει το κύμα αγανάκτησης & οργής, αφού τις επόμενες μέρες σειρά έχουν μία προς μία, μεγάλες και μικρές πόλεις της Αμερικής και στις 50 πολιτείες της. Στους δρόμους βρίσκονται άνθρωποι όλων των ηλικιών, όλων των κοινωνικών στρωμάτων, ανεξαρτήτως καταγωγής και χρώματος. Στόχο των διαδηλωτ(ρι)ών αποτελούν μαγαζιά, μεγάλα πολυκαταστήματα, αστυνομικά τμήματα, τα γραφεία του CNN στην Atlanta, οι κεντρικές αποθήκες της Amazon στην California, housing developments κατασκευαστικών αλλά και οι αστυνομικές δυνάμεις. Όλοι και όλες φωνάζουν φτάνει πια. Στον αντίποδα, το κράτος και η αστυνομία, συνεπικουρούμενοι από τα ελεγχόμενα αμερικανικά media, πανικόβλητοι προσπαθούν να κατευνάσουν την κατάσταση που μοιάζει για αυτούς ανεξέλεγκτη. Σε πολλές πολιτείες, οι κυβερνήτες έχοντας απαγορεύσει την κυκλοφορία, ώστε να σταματήσουν οι ολοήμερες διαδηλώσεις, κατεβάζουν την εθνοφρουρά για να συνδράμει την αστυνομία στη διατήρηση της τάξης. Ο πρόεδρος Trump, κατά τη συνήθη τακτική του, ωρύεται για νόμο και τάξη, δηλώνει στο Twitter πως η λεηλασία θα βρίσκει απέναντί της σφαίρες (when the looting starts, the shooting starts) και επινοεί τον απαραίτητο εχθρό που ακούει στο γενικό όνομα ‘antifa’, ενώ ζητάει από το υπουργείο δικαιοσύνης και τους κυβερνήτες να καλέσουν την ενίσχυση του στρατού, την ίδια ώρα που κρύβεται στο υπόγειο καταφύγιό του, λόγω των διαδηλώσεων έξω από το Λευκό Οίκο. Τα media, ελεγχόμενα από τον πρόεδρο και μη, ουρλιάζουν ως συνήθως για τις ‘λεηλατημένες περιουσίες φορολογούμενων πολιτών’ και όλα αυτά ενώ ο κόσμος ζητάει οι ζωές των μαύρων να έχουν αξία (black lives matter). Σαν ύστατη προσπάθεια ανακοπής του κύματος διαδηλώσεων, ενώ αρχικά αποπέμπονται από το σώμα και συλλαμβάνεται μόνο ο 1 μπάτσος για δολοφονία εξ αμελείας, κάτι το οποίο εξόργισε και τους πιο συντηρητικούς, τελικά κατηγορούνται και οι 4 με αναβαθμισμένες κατηγορίες (φόνο εκ προθέσεως, συνέργεια κ.ά.). Τίποτα από όλα αυτά δεν φαίνεται να σταματά το τεράστιο ποτάμι των ανθρώπων που εξεγείρεται (όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε αρκετές πόλεις παγκοσμίως). Γιατί το θέμα πλέον δεν είναι μόνο ο George Floyd και η αστυνομική βία που υπέστη μέχρι θανάτου. Το θέμα δεν είναι μόνο οι εκατοντάδες μαύροι που έχουν δολοφονηθεί από λευκούς μπάτσους. Το θέμα είναι η δολοφονική αστυνομική βία, οι κοινωνικές ανισότητες, ο ρατσισμός, η καπιταλιστική εκμετάλλευση, ο φασισμός, η λευκή υπεροχή, η πατριαρχία, ο μιλιταρισμός, ο κοινωνικός έλεγχος, η οπλοκατοχή που υποστηρίζεται από τα λόμπι, οι απελάσεις, τα παιδιά των μεταναστριών που κλείνονται σε κλουβιά, η ανεργία, η σιωπή των λευκών που σημαίνει συνενοχή, ο καπιταλισμός και το σάπιο Αμερικανικό Όνειρο.
Οι ΗΠΑ είναι μια χώρα η οποία, όπως και άλλες, αποικήθηκε αρχικά από τους Άγγλους, που κατέκτησαν την έκτασή της σφαγιάζοντας τους ιθαγενείς πληθυσμούς και λεηλατώντας τα πάντα στο διάβα τους, σύμφωνα με τα αποικιοκρατικά πρότυπα. Έχοντας ήδη αποικήσει και λεηλατήσει τα εδάφη της Αφρικής, υποδουλώνοντας τον πληθυσμό της, οι νέοι άποικοι μετέφεραν χιλιάδες ιθαγενείς Αφρικανούς σκλάβους στη νεοαποκτηθείσα ήπειρο για να τους εκμεταλλευτούν και να χτίσουν τη νέα γη. Το 1ο σύνταγμα των ΗΠΑ αναγνώριζε ως ιδιοκτησία των λευκών αποίκων τους Αφρικανούς σκλάβους και μάλιστα η δολοφονία ή ο βιασμός τους δεν θεωρείτο ποινικά κολάσιμη πράξη. Μετά τον εμφύλιο και την ήττα του Νότου, ο οποίος στηριζόταν αποκλειστικά στην εργασία των μαύρων σκλάβων, η κατάργηση της δουλείας (1865) δεν άλλαξε ούτε στο ελάχιστο την κοινωνική θέση των μαύρων. Νικητές και ηττημένοι του εμφυλίου, δεν ήταν διατεθειμένοι να υποστούν τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης, όσο και αν θέλουν να μας πείσουν τα περισσότερα βιβλία ιστορίας για το αντίθετο. Κατ’ επέκταση, για να μην καταρρεύσει το καπιταλιστικό τους οικοδόμημα, εφηύραν ένα μοντέλο που συνέφερε και τις 2 πλευρές, σύμφωνα με το οποίο καταργείται συνταγματικά η σκλαβιά και η καταναγκαστική εργασία μεν, με εξαίρεση τους φυλακισμένους δε (στην ουσία, με την 13η τροπολογία του αμερικανικού συντάγματος, όταν κάποιος φυλακιστεί αποτελεί εξαίρεση και μπορεί να θεωρηθεί σκλάβος). Με αυτές τις αφετηρίες, δημιουργήθηκε ένας λαός καταπιεσμένος και εξαθλιωμένος, χωρίς στέγη, δουλειά, πρόσβαση στην υγεία και την παιδεία, εξαναγκασμένος να δουλεύει για τους λευκούς αφέντες που ποτέ δεν αποδέχτηκαν την ελευθερία του και τα πολιτικά & κοινωνικά δικαιώματά του. Γι’ αυτούς ήταν πάντα οι ‘άγριοι’ μαύροι από την Αφρική, οι κατώτεροι πνευματικά άνθρωποι που γεννήθηκαν μόνο για να υπηρετούν, οι δούλοι, οι φιλοξενούμενοι και πάντα κατώτεροι των λευκών εποίκων, που δεν άξιζαν την ελευθερία τους και αν την επιδίωκαν, θα έπρεπε να πάρουν ένα σκληρό μάθημα. Για δεκαετίες, κυρίως στο νότο, οι σφαγές, οι διωγμοί και τα μαζικά πογκρόμ δημιουργούσαν μια ζοφερή κατάσταση, που ανάγκασε το μαύρο πληθυσμό να διασκορπιστεί σε όλη τη χώρα για να ξεφύγει. Γνωστή είναι άλλωστε και η δράση της ακροδεξιάς οργάνωσης Ku Klux Klan, που ιδρύθηκε μετά τον εμφύλιο, με σήμα κατατεθέν τον καιόμενο σταυρό & τις λευκές κουκούλες, η οποία πρότασσε την λευκή υπεροχή και το φυλετικό διαχωρισμό. Τα μέλη της διέπραξαν αναρίθμητα λιντσαρίσματα, βιασμούς και αποτρόπαιες δολοφονίες κυρίως μαύρων, εβραίων και ομοφυλόφιλων (σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν θύλακες της οργάνωσης, αν και έχουν πλέον αποδυναμωθεί). Παράλληλα, στην κοινωνική συνείδηση καλλιεργήθηκε με διάφορους τρόπους η εντύπωση ότι οι ελεύθεροι πλέον μαύροι άντρες είναι εξ ορισμού ή εν δυνάμει εγκληματικά στοιχεία, άρα όχι μόνο οι αφέντες τους αλλά όλοι θα έπρεπε να τους φοβούνται και οι μαύρες γυναίκες είναι κατά βάση υπηρέτριες, κουβερνάντες ή αντικείμενα για την σεξουαλική ικανοποίηση των αφεντάδων τους. Έτσι, διαμορφώθηκε ένα status quo στη χώρα, το οποίο όριζε έναν απόλυτο φυλετικό διαχωρισμό και γκετοποίηση (Jim Crow laws). Οι μαύροι-ες μπορεί να μην ήταν σκλάβοι-ες πια, αλλά δεν είχαν πρόσβαση σε τίποτα, αφού το χρώμα του δέρματος τους/τις απέκλειε από τα σχολεία, τις γειτονιές, τις θέσεις στα λεωφορεία, τα εστιατόρια, τις τουαλέτες, την ψήφο, τις δουλειές και τη ζωή των λευκών. Οι μαύρες γυναίκες και οι μαύροι άντρες ήταν αναγκασμένοι να υπομένουν τις ταπεινώσεις, τις δολοφονίες, τους ξυλοδαρμούς, την αστυνομική βία, τον διαχωρισμό και την ανισότητα χωρίς να είναι σε θέση να κάνουν το παραμικρό, αφού όποιες προσπάθειες εξέγερσης γίνονταν, καταπνίγονταν.
Τη δεκαετία του ’50 αναδύθηκε το μαζικό κίνημα για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μαύρων (civil rights movement), που μεταξύ άλλων, στόχο είχε την κατάργηση των νόμων του φυλετικού διαχωρισμού και την ελευθερία. Μέσα από διαρκείς κινήσεις αμφισβήτησης του υπάρχοντος καθεστώτος και μαζικές διαδηλώσεις, εξεγέρσεις, ένοπλες ομάδες υπεράσπισης των γειτονιών τους, χιλιάδες μαύροι και μαύρες ριζοσπαστικοποιήθηκαν και διεκδίκησαν τη ζωή και την αξιοπρέπειά τους. Το κίνημα ανέδειξε πρόσωπα και οργανώσεις όπως ο Malcolm X και ο Martin Luther King, οι Angela Davis, Bobby Seal και Huey Newton από το κόμμα των Μαύρων Πανθήρων κ.ά. που, με διαφορετικές αφετηρίες ο καθένας και η κάθε μία, είχαν ως κοινή συνισταμένη την απελευθέρωση των μαύρων από τα αιώνια δεσμά, ενώ επηρέασαν τα μετέπειτα κινήματα των γυναικών (κυρίως η Angela Davis), των πολιτικών/εργατικών/κοινωνικών δικαιωμάτων και της ελευθερίας του λόγου. Τελικά και μετά από συνεχείς αιματηρούς και πολύμορφους αγώνες, υπεγράφησαν νόμοι που καταργούσαν το φυλετικό διαχωρισμό σε όλη τη χώρα (1964) και έδιναν δικαίωμα ψήφου σε όλους/ες (1965). Επιχειρήθηκε δηλαδή, από τις πιο φιλελεύθερες κυβερνήσεις, η ενσωμάτωση της μαύρης κοινότητας στον κοινωνικό ιστό, θεωρώντας πως με αυτό τον τρόπο θα καταφέρουν να εισπράξουν ευγνωμοσύνη μέσω των ψήφων της. Δίνοντάς τους ψίχουλα και τάζοντας ισότητα, οι καταπιεστές επεδίωξαν τον εφησυχασμό και την παθητική στάση που όφειλαν, κατά τους ίδιους ,να έχουν οι πρώην σκλάβοι-ες τους, αλλά και τη σιωπή των ηγετικών μορφών του κινήματός τους (διώξεις & φυλακίσεις Μαύρων Πανθήρων, δολοφονία Martin Luther King, Fred Hampton κ.ά.).
Φάνηκε έτσι από την αρχή ότι αυτοί οι νόμοι ήταν επίπλαστοι, η φτώχεια και ο διαχωρισμός καλά κρατούσαν στα γκέτο και πως η επικρατούσα ρατσιστική κουλτούρα και οι υποστηρικτές της δεν θα έμεναν με σταυρωμένα χέρια. Η μεγάλη εξέγερση στο Watts (1965), λίγο μετά την αλλαγή στη νομοθεσία, με αφορμή τη σύλληψη και τον άγριο ξυλοδαρμό ενός μαύρου οδηγού (Marquette Frye) από την αστυνομία δια ασήμαντη αφορμή, έκανε και τον πιο αισιόδοξο να αναθεωρήσει. Οι μεγάλες ταραχές στην πόλη διήρκησαν 1 εβδομάδα, με τους διαδηλωτές να πυρπολούν δημόσια κτήρια, μαγαζιά λευκών και να συγκρούονται με την αστυνομία. Την καταστολή της εξέγερσης ανέλαβαν οι μπάτσοι και ένας μεγάλος αριθμός εθνοφρουρών. Επιπρόσθετα, επιβλήθηκε απαγόρευση κυκλοφορίας στην πόλη, κυρίως στις γειτονιές των μαύρων, οι οποίοι ήταν εκείνοι που είχαν πιο ενεργή συμμετοχή στις ταραχές. Το αποτέλεσμα της καταστολής ήταν δεκάδες νεκροί και χιλιάδες συλλήψεις. Ακολούθησε η μεγάλη εξέγερση στο Detroit (1967), με αφορμή συλλήψεις μαύρων από την αστυνομία δια ασήμαντη αφορμή. Και πάλι τεράστιες διαδηλώσεις, η πόλη στις φλόγες, ξυλοδαρμοί, συλλήψεις. Η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο, όταν ο τότε πρόεδρος Johnson έκανε χρήση του νόμου που του επέτρεπε να κατεβάσει το στρατό στους δρόμους. Μπάτσοι, εθνοφρουρά και στρατός προσπάθησαν να καταστείλουν την εξέγερση με αποτέλεσμα δεκάδες νεκρούς, χιλιάδες συλλήψεις και ξυλοδαρμούς. Στις ταραχές του Miami (1980) εκτυλίχθηκαν οι ίδιες σκηνές μετά την αθώωση 4 μπάτσων για δολοφονία ενός μαύρου οδηγού (Arthur McDuffie) μετά από καταδίωξη. Τον ξυλοκόπησαν άγρια, του έσπασαν το κρανίο στο οδόστρωμα και προσποιήθηκαν ότι ήταν τροχαίο ατύχημα. Τα ίδια και στις ταραχές του Los Angeles (1992). Αφορμή ήταν η αθώωση 4 μπάτσων για τον άγριο ξυλοδαρμό μαύρου οδηγού (Rodney King), με την μόνη διαφορά ότι το περιστατικό είχε καταγραφεί με κάμερα από γειτονικό σπίτι και το είδε όλη η χώρα, έχοντας σίγουρη την ενοχή τους. Η αθωωτική απόφαση του δικαστηρίου έφερε την οργή, η οποία εκφράστηκε με εκτεταμένα επεισόδια σε όλες τις γειτονιές της πόλης, ακόμα και τις πιο πλούσιες (πχ. Beverly Hills), με το πλήθος των αγανακτισμένων και των εξαθλιωμένων να πυρπολεί 100άδες κτήρια, να λεηλατεί μαγαζιά και να συγκρούεται με την αστυνομία επί 1 εβδομάδα. Η συνέχεια αναμενόμενη. Ο πρόεδρος Bush κατεβάζει στρατό στους δρόμους και μαζί με την αστυνομία και την εθνοφρουρά επιβάλλουν «την τάξη και το νόμο».
Οι δολοφονίες μαύρων από την αστυνομία, με τους δολοφόνους να είναι στην πλειοψηφία τους λευκοί και τα κίνητρά τους ρατσιστικά, συνεχίζονται με αμείωτη ένταση μέχρι και σήμερα. Οι στατιστικές λένε πως 1 στους 1000 μαύρους άνδρες είναι πιθανό να σκοτωθεί από μπάτσους. Τα περιστατικά που επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο είναι έτσι κ αλλιώς αναρίθμητα. Πιο πρόσφατη μεγάλη αναταραχή στις ΗΠΑ είναι στην πόλη Ferguson (2014) με αφορμή τη δολοφονία ενός αφροαμερικανού (Michael Brown) από λευκό μπάτσο αλλά και την υπέρμετρη βία της αστυνομίας κατά τις πρώτες μέρες των διαδηλώσεων. Ο πρόεδρος Obama (ο 1ος αφροαμερικανός πρόεδρος των ΗΠΑ στην ιστορία) έφτασε στο σημείο να κάνει κριτική στη μιλιταριστική προσέγγιση της τοπικής αστυνομίας, ζητώντας τους να μην είναι τόσο βίαιοι!, χωρίς ωστόσο να παρεμβαίνει επί της ουσίας. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν και τους επόμενους μήνες, παρά την παρουσία της εθνοφρουράς, με την κορύφωσή τους να έρχεται μετά την απόφαση του δικαστηρίου να απαλλάξει το δολοφόνο μπάτσο, με τη δικαιολογία ότι βρισκόταν σε άμυνα. Γίνονται πορείες σε πάνω από 170 πόλεις της χώρας, με την οργή στο Ferguson να ξεχειλίζει. Ο αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων απ’ ότι φαίνεται δεν είχε τελειώσει και ο δρόμος είναι μακρύς.
Αξίζει να γίνει αναφορά και στο καθεστώς που αφορά τις αμερικανικές φυλακές. Οι Άγγλοι αλλά και οι Ισπανοί άποικοι των ΗΠΑ έφεραν μαζί τους και το νομικό τους σύστημα. Από το 1500 κατασκεύαζαν μπουντρούμια και περί το 1790 έφτιαξαν τις πρώτες φυλακές, στις οποίες επικρατούσαν απάνθρωπες συνθήκες για τους/τις κρατούμενους-ες (στην πλειοψηφία τους μαύροι-ες) με αλυσοδέσεις, ξυλοδαρμούς και εγκλεισμούς σε κλουβιά. Αυτή η συνθήκη διήρκησε τουλάχιστον 50 χρόνια, έως ότου η Dorothea Dix, δασκάλα στις φυλακές και κοινωνική μεταρρυθμίστρια της εποχής, να αναδείξει το ζήτημα και να αρχίσουν να εφαρμόζονται οι πρώτες αλλαγές στις συνθήκες κράτησης. Έκτοτε και για τα επόμενα χρόνια (ειδικά εντός του 20ου αιώνα), διάφοροι πρόεδροι των ΗΠΑ με τις αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις, συνέβαλλαν στην κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των φυλακισμένων στη χώρα αφού ιστορικά, η καταστολή και ο εγκλεισμός ήταν από τα βασικά χαρτιά που έπαιζαν για την εκλογή τους. Ο πρόεδρος Reagan εισήγαγε τον θεσμό των ιδιωτικών φυλακών (1980), με σκοπό την απόδοση κέρδους στο κράτος, μέσω της εργαλειακής χρήσης των έγκλειστων στην καπιταλιστική παραγωγή. Στη συνέχεια ο πρόεδρος Nixon, ως πρωτεργάτης του συντηρητικού δόγματος «νόμος και τάξη», εφάρμοσε ακόμα σκληρότερες πολιτικές που οδηγούσαν στον εγκλεισμό χιλιάδες ανθρώπους. Τέλος, με την υπογραφή του νομοθετικού πλαισίου “Violent Crime Control and Law Enforcement Act” (1992), ο πρόεδρος Clinton συμπεριέλαβε την κορωνίδα των νόμων του εγκλεισμού, το περίφημο “Three Strikes Law”. Αρκούν δηλαδή 3 παραβάσεις, για να οδηγηθεί κάποιος στη φυλακή για σοβαρά, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις για ελαφρά αδικήματα, ενώ αυξάνεται δραματικά η ποινή για σωρεία αυτών. Επίσης, το συγκεκριμένο πλαίσιο νόμου περιόρισε στο ελάχιστο την πρόσβαση των κρατουμένων στην εκπαίδευση, μηδενίζοντας σχεδόν την επιχορήγησή της. Ουσιαστικά, με αυτές τις κινήσεις έπεσε και το τελευταίο ψεύτικο προπέτασμα που ήθελε τις φυλακές να έχουν αναμορφωτικό ρόλο και όχι τιμωρητικό. Φυσικά, τα άτομα που ανήκουν σε κατώτερα κοινωνικά στρώματα, όπως οι μαύροι-ες και οι λατίνοι-ες, έχουν πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε νομική βοήθεια, καθώς αυτή είναι πολύ ακριβή. Αυτό έχει συμβάλει στο να αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό φυλακισμένων στη χώρα (λευκοί-ες συνολικός πληθυσμός 65%, αναλογία έγκλειστων 58%, μαύροι-ες συνολικός πληθυσμός 13%, αναλογία έγκλειστων 38%, αναλογία 1 προς 5). Έτσι, εν έτει 2020, οι ΗΠΑ διαθέτουν το συντριπτικό ποσοστό του 25% των κρατουμένων στον κόσμο (2,2 εκατομμύρια!), ενώ ο πληθυσμός της χώρας είναι μόλις το 4,5% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού. Με λίγα λόγια, το 3% του γενικού πληθυσμού βρίσκεται μέσα στις φυλακές, ποσοστό που αποτελεί το υψηλότερο παγκοσμίως.
Μετά την εκλογή του μεγαλοεπιχειρηματία Trump, η κατάσταση φαίνεται να πολώνεται ακόμα περισσότερο, μιας και ο ίδιος ουκ ολίγες φορές έχει αναφερθεί με ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς αλλά και έχει υποστηρίξει ανοιχτά οργανώσεις για τη λευκή υπεροχή. Επίσης, με την αντιμεταναστευτική πολιτική του (εξαιτίας της οποίας κέρδισε τις εκλογές), σήκωσε το τείχος στα σύνορα με το Μεξικό και απέλασε χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από τις οικονομικές-πολιτικές-κοινωνικές αναταραχές στις χώρες τους, προσπαθούσαν εναγωνίως να περάσουν τα σύνορα. Με τη σκληρή αντικοινωνική, ρατσιστική, νεοφιλελεύθερη και συντηρητική πολιτική του, κατήργησε την ελεύθερη πρόσβαση των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων στην περίθαλψη, με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό εκατομμυρίων ανθρώπων από αυτήν.
Έτσι, τους τελευταίους μήνες, το σκηνικό στις ΗΠΑ είναι απελπιστικό. Με το lockdown λόγω της πανδημίας του covid-19, οι κοινωνικές ανισότητες έχουν οξυνθεί ακόμα περισσότερο. Τα ποσοστά ανεργίας εκτοξεύθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα ιστορικά, αφού κάθε βδομάδα έμπαιναν στις λίστες ανεργίας τουλάχιστον 4 εκατομμύρια εργαζόμενοι (δηλ. μέσα σε 1,5 μήνα έχουμε 33 εκατομμύρια ανέργους στις ΗΠΑ, χωρίς κανένα εισόδημα!). Μέσα σε όλα αυτά, ο Trump όχι μόνο αρνιόταν πεισματικά να κλείσει την παραγωγή αλλά επευφημούσε τις anti-lockdown διαδηλώσεις και συνιστούσε ενέσεις με απολυμαντικά για να θεραπευτεί ο ιός. Παράλληλα, οι νεκροί εξαιτίας του covid-19 στη χώρα έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τις 100.000. Οι υποβαθμισμένες κοινότητες των αφροαμερικανών φαίνεται να επηρεάζονται πιο πολύ από όλους, καθώς ο ρυθμός θνησιμότητας εκεί είναι τριπλάσιος εν συγκρίσει με τις κοινότητες των λευκών και των υπόλοιπων πληθυσμών. Αντίστοιχα, τα νοσοκομεία σε αυτές κυρίως τις περιοχές αντιμετώπισαν τρομερές ελλείψεις, απαξίωση και υποβάθμιση από το αμερικανικό σύστημα υγείας.
Εν μέσω πανδημίας και κοινωνικής αναταραχής λόγω της ανεργίας και της γενικότερης ανασφάλειας, η αμερικανική κοινωνία έρχεται αντιμέτωπη και με το αιώνιο πρόβλημα του ρατσισμού, της αστυνομικής βίας και της καταπίεσης των μαύρων, με αφορμή τη δολοφονία του George Floyd από τους μπάτσους. Ακόμα και αυτοί-ες που σιωπούσαν είναι αναγκασμένοι-ες πλέον να πάρουν θέση, αφού η δολοφονία δεν έμεινε στην αφάνεια, αλλά βιντεοσκοπήθηκε από περαστικούς και την παρακολούθησε όλος ο πλανήτης. Στην παρούσα φάση μετράμε πάνω από 20 θανάτους και 11.000 συλλήψεις στις καθημερινές μαζικές διαδηλώσεις που γίνονται σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ, σε πολλές περιπτώσεις αψηφώντας την απαγόρευση κυκλοφορίας. Έχουμε κάποιους εισαγγελείς να αρνούνται τη δίωξη των διαδηλωτών, υπουργούς της κυβέρνησης να μην δίνουν εντολή για κάθοδο του στρατού στους δρόμους των πόλεων. Έχουμε όμως και αμέτρητα περιστατικά άγριας καταστολής με ξυλοδαρμούς, πλαστικές σφαίρες (ακόμα και προς ΑΜΕΑ!) και δακρυγόνα από τους μπάτσους & την εθνοφρουρά, φασιστοπατριωτικοναζιστικά σκουπίδια να κυκλοφορούν οπλισμένα απειλώντας διαδηλωτές και έναν πρόεδρο που κάνει προεκλογική εκστρατεία χρησιμοποιώντας για ακόμη μία φορά τη σκληρή γραμμή «νόμος και τάξη». Η ριζοσπαστικοποίηση μεγάλου κομματιού του πληθυσμού φαίνεται να τρομάζει ακόμα και τους πιο μετριοπαθείς, ειδικά όταν στο κοντινό μέλλον διαφαίνεται μια μεγάλης έκτασης παγκόσμια οικονομική κρίση.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα και μετά τις εκτεταμένες καταστροφές στην οργισμένη Minneapolis, φάνηκε πως ο κόσμος βρίσκεται σε αναβρασμό σε όλη τη χώρα. Οι επικλήσεις για ειρηνικές διαμαρτυρίες, ώστε να μην «απονοηματοδοτηθεί ο αγώνας», δείχνουν όμως προς το παρόν να πιάνουν τόπο. Ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου ζητάει συστημική αλλαγή, λες και ιστορικά κατάφερε ποτέ κάποιος λαός να διεκδικήσει το οτιδήποτε με ειρηνικές διαμαρτυρίες και σηκώνοντας τα χέρια ψηλά. Φαίνονται πεπεισμένοι πως μέσω των δικαστηρίων θα βρουν δικαιοσύνη, λες και η δικαστική εξουσία δεν ελέγχεται από τους καταπιεστές τους ή λες και σε προηγούμενες αντίστοιχες περιπτώσεις καταδικάστηκε ποτέ κανείς. Στην Αμερική όμως, ο ρατσισμός και οι φυλετικές διακρίσεις έχουν περάσει στην κουλτούρα του λαού της. Αυτό φαίνεται από το καθεστώς που θέλει την εργασία ενός/μίας μη λευκού-ης να αμείβεται λιγότερο, προωθώντας έτσι την de facto ταξική διαφοροποίηση. Φαίνεται από τους στερεοτυπικούς ρόλους που δίνονται στη βιομηχανία του θεάματος (ο drug dealer της ταινίας πρέπει να είναι μαύρος ή Λατίνος) και όχι μόνο. Φαίνεται από το γεγονός ότι τα γκέτο και τα house projects της Αμερικής υφίστανται ακόμα και εξακολουθούν να περιθωριοποιούνται, όπως το ίδιο γίνεται και με τα σχολεία των περιοχών αυτών. Οπότε, όταν μιλάμε για κουλτούρα αιώνων, δεν περιμένει κανείς ότι μπορεί να αλλάξει κάτι από τη μια μέρα στην άλλη, πόσο μάλλον με τη συστημική αλλαγή και μέσω της ψήφου. Προϋποθέτει συζήτηση μεταξύ της κοινωνίας για να αναζητηθεί η ρίζα του προβλήματος και να ξεριζωθεί, πρώτα και κύρια, από τους ίδιους τους αποδέκτες του.
Το κοινωνικό συμβόλαιο μεταβάλλεται συνήθως από τη μεριά της εξουσίας, η οποία θέτει και τους όρους. Είναι λίγες οι φορές που αυτοί αλλάζουν προς όφελος των καταπιεσμένων και αυτό συμβαίνει μόνο μετά από αιματηρούς αγώνες. Όσο όμως υπάρχει, αναγνωρίζεται και διαιωνίζεται η εξουσία ανθρώπου σε άνθρωπο, όσο αρπάζονται ή παραχωρούνται οι ελευθερίες μας, τα κοινωνικά συμβόλαια θα εξυπηρετούν μόνο τους εξουσιαστές. Ο μόνος τρόπος οι άνθρωποι να αποκτήσουν ξανά την φυσική ελευθερία τους, είναι να τα κάψουν μια και καλή. Γιατί τίποτα δεν μας χαρίστηκε, αλλά κατακτήθηκε με οργή και λύσσα από τους ίδιους τους καταπιεσμένους και τις ίδιες τις καταπιεσμένες αυτού του κόσμου. Ποτέ κανείς και καμία δεν έσπασε τις αλυσίδες του/της, ζητώντας το ευγενικά και περιμένοντας την καλή θέληση των αφεντάδων του.
Στην ελληνική πραγματικότητα δεν μπορούμε να παραλληλίσουμε σε καμία περίπτωση την κατάσταση του ζητήματος των μαύρων στην Αμερική. Η διαφορετική σύσταση της κοινωνίας, η κουλτούρα αλλά και η τάξη μεγέθους της οικονομίας είναι μεταβλητές που δεν μπορούν να συγκριθούν με τις αντίστοιχες στην ελλάδα. Σίγουρα όμως, μπορούμε να βρούμε ομοιότητες σε σχέση με πολλά επιμέρους ζητήματα. Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία δημιουργούν μίσος και φόβο απέναντι σε κάθε τι ξένο, διαφορετικό ή «μη κανονικό» και είναι δομικά στοιχεία του εκάστοτε κράτους, αφού σε εποχές συστημικών και οικονομικών κρίσεων αποτελούν την εύκολη λύση για τον αποπροσανατολισμό από τα ίδια τα αίτια των κρίσεων. Έτσι, τα ρατσιστικά και φασιστικά αντανακλαστικά της κοινωνίας καλλιεργούνται και αναζωπυρώνονται σκόπιμα, για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα της εκάστοτε κρατικής διαχείρισης. Συνεπώς, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των φαινομένων ρατσιστικής βίας, ιδίως στις περιπτώσεις που αυτή συνδυάζεται με οργανωμένη και συστηματική δράση φασιστικών ομάδων σε βάρος μεταναστ(ρι)ών, μελών ευπαθών ή αποκλεισμένων κοινωνικών ομάδων. Να μην ξεχνάμε βέβαια ότι στις περισσότερες περιπτώσεις ο ρατσιστικός οχετός βρήκε απέναντι του ως ανάχωμα μεγάλο μέρος της κοινωνίας και ουσιαστικά αντιμετωπίστηκε στο δρόμο από αντιφασίστες και αντιφασίστριες. Ομοιότητες ανάμεσα στις πραγματικότητες βρίσκουμε επίσης και στις πρακτικές της αστυνομίας, αφού λειτουργεί παντού ως κατασταλτικός μηχανισμός του κράτους, και έχει ως σκοπό τη διατήρησή του και την άσκηση βίας για λογαριασμό του. Παρατηρώντας τα περιστατικά δολοφονικής βίας των μπάτσων στην ελλάδα και όχι μόνο, βλέπουμε συνεχώς την ίδια προσπάθεια συγκάλυψης και αποσιώπησης από μεριάς των ίδιων και της δικαστικής εξουσίας. Πόσες δολοφονίες μέσα σε αστυνομικά τμήματα, σε φυλακές, σε κέντρα κράτησης μεταναστ(ρι)ών ή στο δρόμο έχουν γίνει γνωστές ή έχουν προχωρήσει πέρα από μια ΕΔΕ; Ελάχιστες και συνήθως όταν το θύμα είναι ελληνικής καταγωγής ή αν δεν φοβηθεί τις συνέπειες. Και αν ποτέ φτάσουν να διωχθούν ποινικά οι μπάτσοι, θα γίνει προσπάθεια να στιγματιστεί το θύμα και να πέσουν στα μαλακά. Το ίδιο ισχύει και για τους ξυλοδαρμούς, τους βιασμούς, τις απειλές, τους εξευτελισμούς, τις κατασκευασμένες διώξεις, τις συλλήψεις με θύτες μπάτσους. Έτσι κι αλλιώς η σαπίλα του ρατσισμού, της αστυνομίας και του κράτους είναι η ίδια σε όλα τα μέρη του κόσμου.
Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που, εν μέσω πανδημίας, ο καπιταλισμός προσπαθεί να σταθεί όρθιος μετά από ένα παγκόσμιο lockdown, μοναδικό στην ιστορία του. Η οικονομική κρίση που διαφαίνεται θα είναι παγκόσμια, αφού αυτή τη φορά δεν μιλάμε για τη χρεωκοπία μίας ή δύο χωρών, αλλά για μια κατάσταση που επηρεάζει καθημερινά τις οικονομίες όλων, ακόμα και των πιο ανεπτυγμένων. Η μέχρι στιγμής πορεία έχει αναδείξει, για ακόμα μια φορά, με τον πιο γλαφυρό τρόπο το πώς είναι δομημένο το καπιταλιστικό σύστημα και πώς θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο ώστε να μην καταρρεύσει, ακόμα και δημιουργώντας εκατόμβες νεκρών. Η φτώχεια, η ανεργία και οι κοινωνικές ανισότητες θα οξυνθούν όσο ποτέ το επόμενο διάστημα. Δίνεται λοιπόν μια ευκαιρία, σχεδόν ταυτόχρονη, στους/στις καταπιεσμένους-ες παγκοσμίως να αντισταθούν, να εξεγερθούν και να καταστρέψουν το υπάρχον σύστημα. Να αναζητήσουν και να καταστήσουν την ελευθερία, την αλληλεγγύη και την ισότητα. Για να δημιουργήσουμε ένα κόσμο χωρίς θεούς, αφέντες και δούλους.
Αλληλεγγύη στους εξεγερμένους και τις εξεγερμένες των ΗΠΑ
From Athens to Minneapolis
No Justice, No Peace
Fuck the Police
Πρωτοβουλία αναρχικών συντροφισσών από την τελευταία πολιτική συνέλευση της κατάληψης Βανκούβερ Απαρτμάν
Αθήνα, Ιούνιος 2020
