Μετάφραση: Αιχμή
Οδηγίες Μπλανκί προς εξεγερμένους.
I. Προπαρασκευαστικό
Αυτό το πρόγραμμα είναι καθαρά μιλιταριστικό και αφήνει εντελώς από έξω το πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα, το οποίο δεν είναι της παρούσης: εκτός αυτού, είναι αυτονόητο, ότι η επανάσταση πρέπει (αποτελεσματικά λειτουργούσα ενάντια στην τυραννία του κεφαλαίου, και) να ανασυστήσει την κοινωνία επί τη βάση της δικαιοσύνης.
Μια Παριζιάνικη εξέγερση που επαναλαμβάνει τα λάθη του παρελθόντος δεν έχει πλέον καμία πιθανότητα επιτυχίας σήμερα.
Το 1830, η λαϊκή θέρμη από μόνη της ήταν αρκετή για να καταστρέψει μια εξουσία άναυδη και τρομοκρατημένη με μια ένοπλη εξέγερση, ένα αναπάντεχο γεγονός, το οποίο είχε πιθανότητα μία στις χίλιες.
Αυτό ήταν καλό άπαξ. Το μάθημα το πήρε η κυβέρνηση, η οποία παρέμεινε μοναρχική και αντεπαναστατική, αν και ήταν το αποτέλεσμα μιας επανάστασης. Άρχισαν να μελετούν τις οδομαχίες, και η φυσική ανωτερότητα της τέχνης και της πειθαρχίας πάνω στην απειρία και τη σύγχυση επαναθεμελιώθηκε.
Ωστόσο, θα ειπωθεί, το 1848 οι άνθρωποι θριάμβευσαν χρησιμοποιώντας τις μεθόδους του 1830. Έτσι είναι. Αλλά ας μην έχουμε αυταπάτες! Η νίκη του Φεβρουαρίου [1830] δεν ήταν παρά ένα παιχνίδι της τύχης. Αν ο Λουδοβίκος Φίλιππος είχε υπερασπιστεί σοβαρά τον εαυτό του, η υπεροχή θα είχε παραμείνει στην πλευρά των στολών.
Η απόδειξη είναι οι μέρες του Ιουνίου. Είναι εδώ που μπορεί να δει κανείς το πόσο καταστροφικές ήταν οι τακτικές, ή μάλλον η απουσία τακτικών εξέγερσης. Ποτέ δεν είχαν μια τέτοια ευνοϊκή θέση: πιθανότητες μία στις δέκα.
Από τη μια πλευρά, η Κυβέρνηση εν πλήρη αναρχία, αποθαρρυμένα στρατεύματα: από την άλλη, όλοι οι εργάτες ήταν σταθεροί και σχεδόν βέβαιοι για την επιτυχία. Γιατί υπέκυψαν; Λόγω της έλλειψης οργάνωσης. Για να αιτιολογήσουν την ήττα τους, αρκεί να αναλύσουν τη στρατηγική τους.
Η εξέγερση ξεσπά. Ταυτόχρονα, σε εργατικές περιοχές, τα οδοφράγματα στήνονται εδώ και εκεί, άσκοπα, σε πλήθος σημείων.
Πέντε, δέκα, είκοσι, τριάντα, πενήντα άντρες, συναντιώνται συμπτωματικά, η πλειοψηφία χωρίς όπλα, αρχίζουν να αναποδογυρίζουν αμάξια, να ξηλώνουν πλάκες και να τις συσσωρεύουν μαζί για να μπλοκάρουν δρόμους, μερικές φορές στη μέση του δρόμου, πιο συχνά στις διασταυρώσεις. Πολλά από αυτά τα φράγματα δεν θα έθεταν σχεδόν κανένα εμπόδιο στο ιππικό.
Μερικές φορές, ύστερα από το άξεστο ξεκίνημα της προετοιμασίας της άμυνάς τους, οι οικοδόμοι την αφήνουν για να πάνε προς αναζήτηση τυφεκίων και πυρομαχικών.
Τον Ιούνιο, θα μπορούσε κανείς να μετρήσει περισσότερα από εξήντα οδοφράγματα· περίπου τριάντα ή τόσα περίπου από μόνα τους βάσταξαν το βάρος της μάχης. Στα υπόλοιπα, δεκαεννέα ή είκοσι δεν έπεσε ούτε ένας πυροβολισμός. Από εκεί, ένδοξα ενημερωτικά δελτία έκαναν πολύ θόρυβο σχετικά με την αφαίρεση πενήντα οδοφραγμάτων, όπου δεν υπήρχε ψυχή.
Ενώ μερικοί ξυλώνουν τις πλάκες από τους δρόμους, άλλες μικρές ομάδες αφοπλίζουν τα corps de garde ή απαλλοτριώνουν μπαρούτι και όπλα από τα οπλοστάσια. Όλα αυτά γίνονται χωρίς συντονισμό ή οδηγίες, στο έλεος της φαντασίας του καθενός.
Σιγά-σιγά, όμως, ένας ορισμένος αριθμός οδοφραγμάτων, υψηλότερα, ισχυρότερα, καλύτερα φτιαγμένα, επιλέγονται από τους υπερασπιστές, οι οποίοι επικεντρώνονται εκεί. Δεν είναι ο σχεδιασμός, αλλά η τύχη που καθορίζει τη θέση αυτών των βασικών οχυρωματικών έργων. Μόλις μερικά, από ένα είδος μιλιταριστικής έμπνευσης μάλλον παρά σχεδιασμού, καταλαμβάνουν τις μεγάλες διασταυρώσεις.
Κατά την πρώτη αυτή περίοδο της εξέγερσης, τα στρατεύματα, από την πλευρά τους, συγκεντρώνονται. Οι στρατηγοί λαμβάνουν και μελετούν τις εκθέσεις της αστυνομίας. Λαμβάνουν σοβαρά υπόψη το να μην αφήσουν τα αποσπάσματά τους να επιχειρήσουν χωρίς αδιαμφισβήτητα δεδομένα, υπό το φόβο της αποτυχίας που θα αποθάρρυνε τους στρατιώτες. Από τη στιγμή που έχουν καθορίσει τις θέσεις των εξεγερμένων, συγκεντρώνουν τα συντάγματά τους σε διάφορα σημεία που θα αποτελέσουν από τώρα και στο εξής τις επιχειρήσεις τους.
Αμφότεροι οι στρατοί είναι στη θέση τους. Ας εξετάσουμε τους ελιγμούς τους. Εδώ θα πούμε την αμαρτία της λαϊκής τακτικής, την αδιαμφισβήτητη αιτία της καταστροφής.
Ούτε οι οδηγίες ούτε οι γενικές εντολές, ούτε καν ο συντονισμός μεταξύ των αγωνιστών. Κάθε οδόφραγμα έχει τη συγκεκριμένη του ομάδα, περισσότερο ή λιγότερο πολυάριθμη, αλλά πάντοτε απομονωμένη. Είτε αριθμεί δέκα είτε εκατό άτομα, δεν διατηρεί καμία επικοινωνία με τις άλλες θέσεις. Συχνά δεν υπάρχει ούτε ένας επικεφαλής να κατευθύνει την άμυνα, και αν υπάρχει, η επιρροή του είναι μηδαμινή. Οι αγωνιστές κάνουν ό,τι τους κατέβει στο κεφάλι. Μένουν, φεύγουν, επιστρέφουν, όπως τους ευχαριστεί. Το βράδυ, πάνε για ύπνο.
Ως συνέπεια αυτών των πήγαινε-έλα, ο αριθμός των πολιτών που παραμένουν στα οδοφράγματα μεταβάλλεται ταχύτατα κατά το ένα τρίτο, το μισό, μερικές φορές κατά τα τρία τέταρτα. Κανείς δεν μπορεί να υπολογίζει σε κανέναν. Από αυτό μεγαλώνει η δυσπιστία της ικανότητάς τους να πετύχουν και ως εκ τούτου, η αποθάρρυνση.
Τίποτα δεν μαθαίνεται για το τι συμβαίνει αλλού και δεν προβληματίζονται οι ίδιοι περαιτέρω. Φήμες κυκλοφορούν, μερικές μαύρες, μερικές ρόδινες. Ακούνε ειρηνικά τα κανόνια και τους πυροβολισμούς, ενώ πίνουν στους εμπόρους κρασιού. Όσο για το να στείλουν ενισχύσεις στις θέσεις που βρίσκονται υπό επίθεση, δεν υπάρχει ούτε καν ως σκέψη. «Ας υπερασπίζεται ο καθένας τη θέση του, και όλα θα πάνε καλά», λέει ο ισχυρότερος. Αυτό το ιδιαίτερο σκεπτικό είναι επειδή η πλειοψηφία των ανταρτών μάχονται στη δικιά τους περιοχή, ένα κεφαλαιώδες σφάλμα που έχει καταστροφικές συνέπειες, ειδικά τη στηλίτευση από τους γείτονές τους, μετά την ήττα.
Για ένα τέτοιο σύστημα, η ήττα είναι σίγουρη. Έρχεται στο τέλος στο πρόσωπο δύο ή τριών συνταγμάτων που πέφτουν πάνω στο οδόφραγμα και συντρίβουν τους λίγους εναπομείναντες υπερασπιστές του. Όλη η μάχη είναι απλά η μονότονη επανάληψη αυτού του αμετάβλητου ελιγμού. Ενώ οι εξεγερμένοι καπνίζουν τις πίπες τους πίσω από σωρούς πεζοδρομίων, ο εχθρός επικεντρώνει διαδοχικά όλες τις δυνάμεις του σε ένα σημείο, στη συνέχεια, σε ένα δεύτερο, σε ένα τρίτο, σε ένα τέταρτο, και έτσι καταπνίγει την εξέγερση λίγο-λίγο κάθε φορά.
Οι λαικοί αγωνιστές δεν φροντίζουν να αντιμετωπίσουν αυτήν την εύκολη δουλειά. Κάθε ομάδα περιμένει τη σειρά της φιλοσοφικά και δεν θα τολμούσε να τρέξει σε βοήθεια ενός γείτονα που βρίσκεται σε κίνδυνο. Όχι! «Θα υπερασπιστεί τη θέση του· δεν μπορεί να εγκαταλείψει τη θέση του».
Έτσι χάνεται κανείς μέσα στον παραλογισμό!
Όταν, χάρη σε αυτά τα σοβαρά λάθη, η μεγάλη Παριζιάνικη εξέγερση του 1848 έσπασε σαν γυαλί από τις πιο ελεεινές κυβερνήσεις, τι καταστροφή δεν θα έπρεπε να φοβόμαστε αν αρχίσουμε και πάλι με τις ίδιες ανοησίες, ενώπιον ενός άγριου μιλιταρισμού, που τώρα έχει στην υπηρεσία του τις πρόσφατες κατακτήσεις της επιστήμης και της τεχνολογίας: σιδηρόδρομους, ηλεκτρικό τηλέγραφο, κανόνια, οπισθογεμή τυφέκια;
Για παράδειγμα, κάτι που δεν θα έπρεπε να υπολογίζουμε ως ένα από τα νέα πλεονεκτήματα του εχθρού είναι οι στρατηγικές οδικές αρτηρίες που τώρα αυλακώνουν την πόλη προς όλες τις κατευθύνσεις. Φοβόντουσαν, αλλά κακώς. Δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο να πρέπει να ανησυχούν. Μακριά από το να έχουν δημιουργήσει έναν κίνδυνο για την εξέγερση, όπως πιστεύει ο λαός, αντίθετα προσφέρουν ένα μείγμα από μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα για τα δύο μέρη. Αν οι στρατιώτες κυκλοφορούν με μεγαλύτερη ευκολία μέσω αυτών, από την άλλη πλευρά είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό εκτεθειμένοι και στο ύπαιθρο.
Τέτοιοι δρόμοι είναι άχρηστοι κάτω από πυροβολισμούς. Επιπλέον, τα μπαλκόνια είναι μικροσκοπικοί προμαχώνες, παρέχοντας γραμμές πυρός στα πλευρά τους, που τα συνηθισμένα παράθυρα δεν το κάνουν. Τέλος, αυτές οι μεγάλες ευθείες λεωφόροι αξίζουν απόλυτα το όνομα βουλεβάρτα που δίνεται σε αυτές. Είναι πράγματι πραγματικά βουλεβάρτα, που αποτελούν το φυσικό μέτωπο μια πολύ μεγάλης ισχύος.
Τα όπλα ουσιαστικά στις οδομαχίες είναι το τυφέκιο. Το κανόνι κάνει περισσότερο θόρυβο παρά ζημιά. Το πυροβολικό θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις μόνο με τη χρήση εμπρηστικών. Αλλά μια τέτοια θηριωδία, που χρησιμοποιείται συστηματικά σε μεγάλη κλίμακα, θα στρεφόταν σύντομα εναντίον των δημιουργών τους και θα ήταν εις βάρος τους.
Η χειροβομβίδα, που οι άνθρωποι έχουν την κακή συνήθεια να αποκαλούν βόμβα, είναι γενικά δευτερεύουσα, και υποκείμενη σε μια σειρά από μειονεκτήματα. Προκαλεί πολύ σκόνη με μικρό αποτέλεσμα, είναι πολύ επικίνδυνη στο χειρισμό, δεν έχει εμβέλεια και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από παράθυρα. Τα ξυλωμένα πεζοδρόμια κάνουν σχεδόν την ίδια ζημιά και δεν είναι και τόσο ακριβά. Οι εργάτες δεν έχουν χρήματα για πέταμα.
Για το εσωτερικό των σπιτιών, το περίστροφο και η ξιφολόγχη, το ξίφος, η σπάθη και το στιλέτο. Σε ένα οικοτροφείο, ένα ακόντιο ή μια 2-μετρη μακριά αλαβάρδα θα υπερνικούσε την ξιφολόγχη.
Ο στρατός έχει μόνο δύο μεγάλα πλεονεκτήματα σε σχέση με το λαό: το οπισθογεμές τυφέκιο και την οργάνωση. Αυτό το τελευταίο ειδικά είναι τεράστιο, ακαταμάχητο. Ευτυχώς μπορεί κανείς να του στερήσει αυτό το πλεονέκτημα, και στην περίπτωση αυτή η υπεροχή περνάει στην πλευρά της εξέγερσης.
Σε αστικές ταραχές, σε σπάνιες εξαιρέσεις στρατιώτες παρελαύνουν μόνο με απέχθεια, με τη βία και το κονιάκ. Θα ήθελαν να είναι κάπου αλλού και πιο συχνά κοιτάζουν πίσω παρά μπροστά. Αλλά ένα σιδερένιο χέρι τους συγκρατεί ως σκλάβους και θύματα μιας ανελέητης πειθαρχίας· χωρίς καμιά στοργή για την εξουσία, υπακούουν μόνο από φόβο και στερούνται κάθε πρωτοβουλίας. Μια διμοιρία που αποκόβεται είναι μια τελειωμένη διμοιρία. Οι διοικητές δεν το γνωρίζουν αυτό, και ανησυχούν πάνω από όλα στο να διατηρήσουν την επικοινωνία μεταξύ όλων των δυνάμεών τους. Η ανάγκη αυτή ακυρώνει ένα μέρος του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Στις λαικές τάξεις, δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Εκεί αγωνίζεται κανείς για μια ιδέα. Υπάρχουν μόνο εθελοντές, και αυτό που τους οδηγεί είναι ο ενθουσιασμός, όχι ο φόβος. Ανώτεροι από τον αντίπαλο στην αφοσίωση, είναι πολύ πιο σταθεροί στην εξυπνάδα. Έχουν το πάνω χέρι ηθικά ακόμη και φυσικά, από πεποίθηση, δύναμη, γονιμότητα πόρων, εγρήγορση σώματος και πνεύματος, έχουν τόσο το πνεύμα όσο και την καρδιά. Κανένας στρατός στον κόσμο δεν είναι ισότιμος αυτών των ελίτ.
Τί τους λείπει τότε προκειμένου να νικήσουν; Στερούνται της ενότητας και της συνοχής που, έχοντάς τα όλα να συμβάλλουν στον ίδιο στόχο, προωθούν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που η απομόνωση καθιστά ανίκανα. Στερούνται οργάνωσης. Χωρίς αυτήν, δεν έχουν καμία πιθανότητα. Οργάνωση σημαίνει νίκη· διασπορά σημαίνει θάνατος.
Ο Ιούνιος του 1848 έθεσε αυτή την αλήθεια πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Τί θα μπορούσε να συμβεί σήμερα; Με τις παλιές μεθόδους, όλος ο λαός θα υποκύψει σε περίπτωση που τα στρατεύματα αποφασίσουν να αντισταθούν, και θα αντισταθούν, εφ’ όσον βλέπουν μπροστά τους μόνο ακανόνιστες δυνάμεις, χωρίς οδηγίες. Από την άλλη πλευρά, η ίδια η θέα ενός Παριζιάνικου στρατού σε καλή κατάσταση λειτουργίας σύμφωνα με τους τακτικούς κανονισμούς θα χάζευε τους στρατιώτες και θα τους έκανε να υποκύψουν.
Μια στρατιωτική οργάνωση, ειδικά όταν πρέπει να αυτοσχεδιάζει στο πεδίο της μάχης, δεν είναι μικρή δουλειά για το συμβαλλόμενό μας μέρος. Προϋποθέτει έναν αρχιστράτηγο και, μέχρις ενός ορισμένου σημείου, τη συνηθισμένη σειρά αξιωματικών όλων των βαθμίδων. Πού θα βρούμε αυτό το προσωπικό; Οι επαναστάτες και σοσιαλιστές άνθρωποι της μεσαίας τάξης είναι σπάνιοι και οι λίγοι που υπάρχουν διεξάγουν μόνο τον πόλεμο της πένας. Αυτοί οι κύριοι φαντάζονται ότι μπορούν να γυρίσουν τον κόσμο ανάποδα με τα βιβλία τους και τις εφημερίδες τους, και για δεκαέξι χρόνια έχουν μουτζουρώσει ως εκεί που φτάνει το μάτι, χωρίς να καταβάλλονται από τις δυσκολίες τους· με μια ιπποειδή υπομονή, υποφέρουν τη στομίδα, τη σέλα και το καμτσίκι, και ποτέ δεν τσινάνε! Ανάθεμά τους! Να ανταποδώσουν τα χτυπήματα; Αυτό είναι για τους αγροίκους.
Αυτοί οι ήρωες του μελανοδοχείου πρεσβεύουν την ίδια περιφρόνηση για το σπαθί όσο οι αξιωματικοί για το ψωμί και το βούτυρό τους. Δεν φαίνεται να υποψιάζονται ότι η ισχύς είναι η μόνη εγγύηση της ελευθερίας· ότι ο λαός είναι δούλος όπου οι πολίτες έχουν άγνοια της τέχνης του στρατού και έχουν εγκαταλείψει το προνόμιο σε μια κάστα ή ένα συλλογικό σώμα.
Στις δημοκρατίες της αρχαιότητας, μεταξύ των Ελλήνων και των Ρωμαίων, όλοι γνώριζαν και ασκούσαν την τέχνη του πολέμου. Ο επαγγελματίας στρατιώτης ήταν ένα άγνωστο είδος. Ο Κικέρων ήταν στρατηγός, ο Καίσαρας δικηγόρος. Βγάζοντας τη χλαμύδα και φορώντας τη στολή, θα ξεκινούσαν ως συνταγματάρχες ή λοχαγοί και θα αθωώνονταν επιδέξια. Από τη στιγμή που δεν συμβαίνει αυτό στη Γαλλία, θα παραμείνουμε πολίτες κατάλληλοι στο να περιοριζόμαστε στο έλεος της κάστας των αξιωματικών.
Χιλιάδες μορφωμένοι νέοι, της εργατικής τάξης και των αστών τρέμουν κάτω από ένα μισητό ζυγό. Για να τον αποβάλλουν, σκέφτονται μήπως να πάρουν το σπαθί; ‘Οχι! Η πένα, πάντα η πένα, μόνο η πένα. Γιατί το ένα και όχι το άλλο, όπως το καθήκον των δημοκρατικών απαιτεί; Σε περιόδους τυραννίας, το να γράφεις είναι καλό, το να πολεμάς καλύτερο, όταν η υπόδουλη πένα παραμένει αδύναμη. Eh bien, όχι! Δημοσιεύουν ένα φυλλάδιο, πάνε φυλακή, αλλά δεν σκέφτονται να ανοίξουν κανένα εγχειρίδιο στρατιωτικής τακτικής, να μάθουν εκεί σε είκοσι τέσσερις ώρες την τέχνη που αποτελεί όλη την ισχύ των καταπιεστών μας, και η οποία θα έβαζε στα χέρια μας την εκδίκησή μας και την τιμωρία τους.
Αλλά ποιο είναι το καλό αυτών των παραπόνων; είναι η ηλίθια πρακτική της εποχής μας να αποδοκιμάζουμε κάτι αντί να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Οι ιερεμιάδες είναι η μόδα. Ο Ιερεμίας ποζάρει σε όλες τις στάσεις, φωνάζει, μαστιγώνει, δογματίζει, κυριαρχεί, βροντά, η μάστιγα όλων των μαστίγων. Ας αφήσουμε αυτές τις μοιρολογίστρες, αυτούς τους νεκροθάφτες της ελευθερίας! Το καθήκον ενός επαναστάτη είναι ο αγώνας, ο αγώνας ότι και να γίνει, ο αγώνας μέχρι θανάτου.
Μήπως τα επιτελεία των επίλεκτων στελεχών στερούνται της διαμόρφωσης ενός στρατού; Eh bien! Πρέπει να αυτοσχεδιάσουμε επί τόπου ακόμη, κατά τη διάρκεια της δράσης. Ο λαός του Παρισιού θα παράσχει όλα τα στοιχεία, πρώην στρατιώτες, πρώην εθνοφρουρούς. Η σπανιότητά τους θα μας υποχρεώσει να μειώσουμε στο ελάχιστο τον αριθμό των αξιωματικών και Υπαξιωματικών. Αλλά δεν πειράζει. Ο ζήλος, η ένταση, η εξυπνάδα των εθελοντών, θα αναπληρώσει αυτό το έλλειμμα.
Το βασικό είναι η οργάνωση. Όχι άλλες από αυτες τις ταραχώδεις εξεγέρσεις, με δέκα χιλιάδες κομμένα κεφάλια, ενεργώντας τυχαία, άτακτα, χωρίς συνολικό σχεδιασμό, ο καθένας στην περιοχή του και ενεργώντας κατά το δοκούν! Όχι άλλα από αυτά τα κακοσχεδιασμένα και άσχημα στημένα οδοφράγματα, που σπαταλούν χρόνο, επιβαρύνουν τους δρόμους και μπλοκάρουν την κυκλοφορία, τόσο απαραίτητη για το ένα συμβαλλόμενο μέρος όσο και για το άλλο. Όπως τα στρατεύματα, έτσι και οι Ρεπουμπλικανοί πρέπει να έχουν την ελευθερία των κινήσεών του.
Όχι άχρηστο τρέξιμο, φασαρίες, διαμαρτυρίες! Κάθε λεπτό και κάθε βήμα είναι εξίσου πολύτιμο. Πάνω από όλα, μην τρυπώνουμε στη δικιά μας περιοχή όπως οι εξεγερμένοι ποτέ δεν παρέλειψαν να κάνουν, προς μεγάλη τους ζημία. Αυτή η μανία, αφού προκάλεσε την ήττα, διευκολύνει τις προγραφές. Πρέπει να θεραπεύσουμε τους εαυτούς μας από αυτό υπό την απειλή κυρώσεων της καταστροφής.
