Ιωάννινα: Μια διαφορετική άποψη για το “πνεύμα των χριστουγέννων”

0
977

ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΟ «ΠΝΕΥΜΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ»

Μία ακόμα χρονιά φτάνει στο τέλος της. Το 2016 ήταν γεμάτο μεγάλες και σοβαρότατες αλλαγές σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν είναι η ραγδαία άνοδος της ακροδεξιάς στην Αμερική, σε διάφορες χώρες της δύσης και του πρώην ανατολικού μπλοκ, η διαρκώς διογκούμενη μετακίνηση πληθυσμών από χώρες, κυρίως της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής που πλήττονται από όλων των ειδών τις ανθρώπινες καταστροφές, οι «τυφλές» επιθέσεις τζιχαντιστών σε διάφορους στόχους από τη Μέση Ανατολή και την Τουρκία μέχρι την κεντρική Ευρώπη. Παράλληλα, είναι ξεκάθαρη πλέον η απολυταρχικοποίηση των «δημοκρατικών» κρατών της Δύσης που μαζί με την τρομοκρατία θέλουν να ισοπεδώσουν και οποιονδήποτε άλλο εσωτερικό εχθρό απειλεί τα συμφέροντά τους και φυσικά, ξεκάθαρη είναι και η φτωχοποίηση ολοένα και περισσότερων ανθρώπων που μένουν μετέωροι μπροστά στη φοβερή κατάρρευση του καπιταλιστικού «θαύματος».

Έτσι, η κοινωνία συλλήβδην αλλά και ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά καλούνται να διαχειριστούν και να χωνέψουν όλη αυτή την ακραιφνή βία που καταπίνει το σύγχρονο κόσμο. Οι γιορτές είναι μια ευκαιρία για τον κόσμο να ξεκουραστεί, να επικοινωνήσει και να διαμορφώσει μια πιο χαλαρή καθημερινότητα. Πρέπει, όμως σε αυτό το σημείο να γίνουν ορισμένες παρατηρήσεις για το πώς διαμορφώνεται το γιορτινό κλίμα στις μέρες μας.

Κατ’ αρχάς, το πρώτο και σπουδαιότερο πράγμα που πρέπει να συζητηθεί είναι το ζήτημα του εάν ο καθένας και η καθεμιά μπορεί να συμμετάσχει σε αυτή τη γιορτή. Η γιορτή σαν έννοια λαμβάνει όρους καθολικούς, καθώς προϋποθέτει τη συμμετοχή του μεγαλύτερου κομματιού της κάθε κοινωνίας. Μπορούν, όμως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες να γιορτάσουν μέσα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που γονατίζουν την ανθρώπινη ψυχή; Μπορούν να συμμετέχουν στη γιορτή τα τεράστια κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας που μετράνε φραγκοδίφραγκα για ένα πιο αξιοπρεπές γιορτινό τραπέζι ή οι εργαζόμενοι που δεν μπορούν να λείψουν ούτε μέρα από τη δουλειά; Μπορούν οι τοξικοεξαρτημένοι και οι άστεγοι που εξαφανίζονται ως διά μαγείας από τα κέντρα των ελληνικών μητροπόλεων για να μη χαλάνε την ατμόσφαιρα χαράς που επικρατεί; Επειδή η απάντηση είναι αυτονόητη, τότε το συμπέρασμα είναι πως μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της Ελλάδας αποκλείεται από το «πνεύμα των Χριστουγέννων» και από το δημόσιο χώρο.

Δεύτερη παρατήρηση είναι η παρότρυνση από την εκκλησία και από την πανστρατιά των Μ.Μ.Ε στον κόσμο να είναι φιλεύσπλαχνος και φιλάνθρωπος τις μέρες αυτές. Η φιλανθρωπία έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ανωτερότητα (πνευματική, υλική, κοινωνική) αυτού που τη διενεργεί απέναντι σε αυτόν που την εισπράττει. Αυτό σημαίνει πως το να είναι κανείς φιλάνθρωπος δηλαδή φίλος του ανθρώπου, είναι σαν συμπεριφέρεται σε αυτόν που έχει ανάγκη με οίκτο και λύπηση από θέση ισχύος για να το βοηθήσει, ικανοποιώντας παράλληλα μία βαθύτερη ενοχή που πηγάζει από την ελπίδα εξιλέωσης. Αλήθεια, γιατί είναι τόσο σοκαριστική η εικόνα του άπορου ανθρώπου και του «κακόμοιρου» μετανάστη μόνο τις ημέρες των γιορτών; Οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες που γεννάνε την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο είναι ένα καθημερινό φαινόμενο με καταστρεπτικά αποτελέσματα κι αυτό δεν αλλάζει με καμιά φιλανθρωπική κίνηση εντυπωσιασμού, ειδικά όταν πρόκειται για την εκκλησία, το κράτος και το κεφάλαιο.

Τρίτη παρατήρηση είναι ο υπερκαταναλωτισμός και η μαζοποιημένη διασκέδαση που δεν είναι «χριστουγεννιάτικο» φαινόμενο, αλλά παρουσιάζουν μία εξαιρετική διόγκωση αυτές τις μέρες. Η προσφορά δώρων μεταξύ φίλων, συγγενών κ.λ.π. είναι μία από τις αρχαιότερες διαδικασίες επικοινωνίας και ανταπόδοσης των ανθρώπινων κοινωνιών. Όμως, ο υπερκαταναλωτισμός και το shopping therapy που λαμβάνουν χώρα αυτές τις μέρες, ξεπερνούν κατά πολύ την παραπάνω αξία του δώρου ως κοινωνικού θεσμού, δημιουργώντας μία ατέρμονη λαχτάρα για απόκτηση ολοένα και περισσότερων «αγαθών» παντελώς άχρηστων, τα οποία δημιουργούν την ψευδαίσθηση της ευδαιμονίας. Παράλληλα, η μαζοποιημένη διασκέδαση είναι ένα καθαρό δείγμα κοινωνικής αποσάθρωσης, καθώς ενώ ο κόσμος βγαίνει μαζικά και επιδιώκει να πάει εκεί «που πάνε όλοι», η αποξένωση φαίνεται να μη μικραίνει ούτε στο ελάχιστο. Το «πνεύμα των Χριστουγέννων» ούτε εδώ φαίνεται πως μπορεί να δώσει τη λύση.

Συμπερασματικά, γίνεται κατανοητό από τη μεριά μας ότι η επίκληση στο συναίσθημα τις μέρες των γιορτών, που κατά τα άλλα λείπει από τη ζωή των ανθρώπων, δεν μπορεί να βοηθήσει ούτε λίγο στην επίλυση των τεράστιων ζητημάτων που φαντάζουν «βουνό» μπροστά σε κάθε άνθρωπο. Απέναντι στην αποξένωση εμείς επιλέγουμε τη συλλογική ζωή ως μοναδικό αντίδοτο. Προτάσσουμε την κοινωνική αλληλεγγύη και τα καθημερινά αντιφασιστικά αντανακλαστικά απέναντι στον εντεινόμενο κοινωνικό κανιβαλισμό και στη φτωχοποίηση, παλεύοντας για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες οποιουδήποτε είδους. Διαμορφώνουμε μία διαφορετική κουλτούρα μακριά από διασκεδάσεις του συρμού και δημιουργούμε μία προεικόνιση για την αμεσοδημοκρατική κοινωνία που οραματιζόμαστε. Είτε τις ημέρες των γιορτών είτε τις υπόλοιπες, διαμορφώνουμε ένα χώρο που ξεφεύγει από τη βία της καθημερινότητας και αποτελεί ένα ρήγμα στην κανονικότητα και στην εξατομίκευση. Ένα χώρο που σκοπεύει να αποτελέσει παράδειγμα για την επανοικειοποίηση του δημόσιου χώρου και χρόνου και να δώσει ώθηση σε ανθρώπινες αξίες που αρχίζουν να χάνουν το νόημά τους.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ «ΑΛΙΜΟΥΡΑ»
Γιοσέφ Ελιγιά 20